Svetska zdravstvena organizacija (SZO) smatra je bolešću siromašnih područja kojom se zaražavaju ljudi koji nemaju odgovarajući pristup čistoj vodi i sanitarijama. Slučajevi zaraze kolerom se uglavnom beleže u Africi, Aziji i na Haitiju. SZO procenjuje da svake godine od kolere oboli između 1,3 do četiri miliona ljudi i da od nje umre između 21.000 i 143.000 ljudi širom sveta.  Nedovoljna briga o odlaganju ljudskih fekalija i o pijaćoj vodi uveliko olakšavaju ili pospešuju širenje. Otkriveno je da vodena tela, površine i baseni služe kao rezervoari zaraze, a morski plodovi i slična hrana koja se brodovima prevozi na velikim udaljenostima može da izazove širenje bolesti. Najčešći simptomi infekcije bakterijom vibrio cholerae su povraćanje, bol u stomaku, vodenasta dijareja, dehidracija i grčevi u nogama. Gubitak vode može da se dogodi u roku od nekoliko sati od pojave simptoma i da varira od blage do teške dehidracije čiji znakovi su razdražljivost, umor, upale oči, suva usta, ekstremna žeđ, suva i smežurana koža, malo ili nimalo mokrenja, nizak krvni pritisak i nepravilan rad srca. Danas se lečenje lako vrši, i to primenom oralnog rastvora za rehidraciju čija se standardna kesica rastvori u litru čiste vode. Većina ljudi se brzo oporavlja od kolere uz odgovarajući tretman, a pacijenti se obično otpuštaju iz bolnice u roku od tri dana.

            Ipak, iskorenjavanje kolere i dalje je jedan od važnih zadataka Svetske zdravstvene organizacije. Treba imati u vidu da više milijardi ljudi širom sveta prema podacima iz 2022. godine nije imalo pristup bezbednoj vodi za piće, toaletima ili su u njihovim domaćinstvima izostajali osnovni higijenski uslovi kao na primer mogućnost za pranje ruku sapunom i vodom.

            Medicinska istorija od početka 19. veka do 1975. prepoznaje sedam pandemija kolere. Nakon toga beleže se sporadična izbijanja i epidemije koje nemaju velike razmere.

            Jedna od najsmrtonosnijih, koja je pogodila i naše krajeve bila je četvrta po redu. Počela je da se širi iz Kine i Indije 1863. da bi posustala tek nakon 12 godina. Veliku epidemiju kolere u Vojvodini 1873. obradio je istoričar medicine akademik Slavko Jovin, a njegova studija na tu temu objavljena je u izdanju Matice srpske 1973. godine. Prema njegovim podacima na teritoriji Bačke, Banata i Srema, ondašnjih delova Kraljevine Ugarske, epidemija je izbila u julu 1873. godine, a počela da jenjava krajem septembra iste godine, da bi se ugasila u oktobru, s tim što je i u oktobru bilo pojedinih sporadičnih slučajeva oboljevanja, ali bez smrtnih ishoda.

            Za tadašnju veliku smrtnost od kolere na našim prostorima delimično su zaslužni uslovi života, nehigijena, slaba medicinska služba kao i nedostatak odgovarajućeg leka. Prepisivani su recepti koji samo eventualno poboljšavaju opšte stanje organizma, ali ne leče bolest. Ukupan broj stanovnika Vojvodine 1873. godine je iznosio 499.751, a zvanično je obolelo 25.313 osoba od kojih u Bačkoj 14.555, u Banatu 8443, i u Sremu 2315. Vodeći mađarski istoričar u Austrougarskoj, Šamu Borovski, u jednom od tomova svoje kapitalne monografije „Županije i gradovi Mađarske” posvećenom Torontalskoj županiji zabeležio je da je kolerične 1873. godine Starčevo izgubilo 10 posto stanovnika. U matičnu knjigu umrlih mesne rimokatoličžke župe upisano je 225 sahrana u toj godini, dok ista matica pravoslavne parohije broji 136 preminulih. Stoga je ukupan broj smrti bio 361 što zaista odgovara procentu od deset odsto tadašnje populacije mesta. No, ipak je zanimljivo da je u 1873. godini tek za ukupno 46 žitelja Starčeva rimokatoličke vere, i to od meseca septembra do novembra kao uzrok smrti navedena kolera. Ostali nabrojani uzročnici umiranja bili su groznica, zapaljenje mozga, tuberkuloza, tifus, boginje, slabost, starost i drugi. U pravoslavnoj matici uz upise šestoro smrti pribeležena je kolera kao uzrok.

D.M.